Düzce Üniversitesi’nin hayata geçirdiği, kişisel gelişime ve önemli konular hakkında bilgi edinmek için katılımcılara önemli fırsatlar sunan Açık Ders uygulamasında bu hafta eleştirel düşünce ele alındı.
Gölyaka Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Nejla Özmen’in moderatörlüğündeki programda, Düzce Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Felsefe Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Aysun Aydın, “Eleştirel Düşünme Nedir?” başlıklı sunumunda bilgi ve deneyimlerini paylaştı.
Eleştirel Düşünmeyi Kendi Düşüncemiz Üzerine Temellendirmeliyiz
Sokrates’in “Sorgulanmamış yaşam yaşamaya değer değildir.” sözüyle sunumuna başlayan Dr. Öğr. Üyesi Aysun Aydın, eleştirel düşünmenin başkalarının fikirleri ya da düşünceleri üzerine değil kendi düşüncemiz üzerinde düşünme temelli olduğunu vurguladı. Gün boyu karşılaşılan olaylara yönelik sergilenen davranışların nedenlerinin düşünülmesinin, eleştirel bir düşünce olduğu bilgisini veren Dr. Öğr. Üyesi Aydın, eleştirel düşünme becerilerinin gelişmesi, düşünme süreçleri üzerinde bir bilinç ve farkındalık oluşturacağını dile getirdi.
Eleştirel düşünmeyi, “Bir inanç ve eylem rehberi olarak; gözlem, deneyim, düşünce, muhakeme ya da iletişim ile toplanan veya oluşturulan bilginin etkin ve ustaca kavramsallaştırılması, analiz edilmesi, sentezlenmesi veya değerlendirilmesinin entelektüel olarak düzenlendiği bir süreçtir.” şeklinde tanımlayan Aydın; biyolojik, psikolojik, nörolojik, toplumsal, kültürel ve çevresel faktörler, alışkanlıklar, gündelik yaşam pratikleri, aile, okul, iş, mahalle, sosyal gruplar, kişisel deneyimler ve geçmiş deneyimlerin eleştirel düşünme sürecine etki ettiğini söyledi.
Nasıl Düşünüyorsak Öyle Yaşarız
Düşünme biçiminin insan üzerindeki etkisine vurgu yapan ve “nasıl düşünürsek öyle yaşarız” diyen Dr. Öğr. Üyesi Aydın, eleştirel düşünmede; tarafsızlık, empati, ön yargılardan kurtulmak, özerklik, güncel ve bilimsel olabilme, ahlaki sonuçlar gibi etkenlerin önemli olduğunun altını çizdi.
Kişilerin ait olduğu toplumun geleneklerinden gelen tabulaşmış bilgilerin, bazı kimliklere ya da gruplara sahip olmasının eleştirel düşünme içerisinde yer alan akıl yürütmelerde yanlış yorumlara neden olabileceğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Aydın, bu tür akıl yürütmeleri de safsata olarak açıkladı.
Dünyayı kendi amaçlarına hizmet eden bir yer olarak görme ya da başkalarının hak ve ihtiyaçları pahasına kendini iyi hissettirecek şeyleri arama eğilimi, inançlarını sürdürme arzusu gibi eğilimlerin rasyonel düşünmenin önüne geçtiği bilgisini veren Dr. Öğr. Üyesi Aysun Aydın, sosyalleşme adına bir gruba dahil olma isteği, cinsiyetçilik, ırkçılık, fanatizm ve türcülük gibi düşüncelerin de rasyonel bir eleştirinin önüne geçtiğini söyledi.
